Τσίπουρο

Τσίπουρο

Το πάτημα των σταφυλιών για την παραγωγή του μούστου και στη συνέχεια του κρασιού, θα πίστευε κανείς πως είναι το τελευταίο στάδιο της πορείας τους, αφού οι πολύτιμοι χυμοί τους έχουν συγκεντρωθεί και αξιοποιηθεί. Αυτό όμως δεν ισχύει για τους Τρικαλινούς, που από μια πρώτη ύλη που φαινομενικά δεν έχει τίποτα άλλο να δώσει, παράγουν το πιο γνωστό τρικαλινό αλκοολούχο ποτό, με την χαρακτηριστική μυρωδιά και την έντονη γεύση. Πρόκειται για το τρικαλινό τσίπουρο, ένα ποτό που δε λείπει από κανένα σπιτικό, ενώ σε αφθονία το βρίσκει κανείς σε όλη την περιοχή.

Είναι το “γιατρικό” για τους ηλικιωμένους και μια εναλλακτική πρόταση για τους νεότερους, που μπορούν να το απολαύσουν στα πάμπολλα τσιπουράδικα και καφενεδάκια και να μυηθούν στα μυστικά του. Το τσίπουρο πρέπει “να μάθεις να το πίνεις”, λένε οι παλαιότεροι και αναφέρονται στη διαδικασία του σερβιρίσματος και την πόση, έτσι ώστε να το απολαύσεις χωρίς τις δυσάρεστες παρενέργειες της μέθης.

Παραδοσιακά σερβίρεται σε μικρά γυάλινα μπουκαλάκια των 50 ml, τα γνωστά πενηνταράκια και αποτελεί την ιδανική ποσότητα για κάθε μυημένο πότη. Μια μικρή ποσότητα τσίπουρου μπαίνει στο χαρακτηριστικό ποτηράκι και πίνεται προσθέτοντας σ’ αυτό νερό ή πάγο. Η κατανάλωση γίνεται αργά και με ευλάβεια. Κάθε γουλιά συνοδεύεται από μια μικρή μπουκιά μεζέ, το απαραίτητο συνοδευτικό. Ιδανικός μεζές είναι μια ποικιλία από ποικιλοτρόπως μαγειρεμένο κρέας, τα χωριάτικα λουκάνικα, η φέτα και τα λαχανικά. Ο μεζές με έντονη γεύση και πλούσιος σε λιπαρά, ισορροπεί ιδανικά την σπιρτάδα του τσίπουρου.

Το τσίπουρο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την καθημερινότητα του Τρικαλινού, από τον κάμπο μέχρι την καρδιά της Πίνδου και τις ψηλές βουνοκορφές. Πιστός σύντροφος στις λύπες και τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, συνοδοιπόρος στις μοναχικές διαδρομές, συνδετικός κρίκος της παρέας και πάντα παρών στις χαρές.

Η παραγωγή του ένα ατελείωτο πανηγύρι, με τους Τρικαλινούς από τα μέσα του Οκτώβρη και για ένα περίπου μήνα, σε κλίμα χαράς και ευδαιμονίας να καταφεύγουν στα αποστακτήρια της περιοχής για την απόσταξή του. Σε κάθε χωριό υπήρχε και ένα τουλάχιστον “καζάνι”, όπως αλλιώς ήταν γνωστοί οι χώροι απόσταξης, που πλέον αντικαταστάθηκαν από σύγχρονα αδειοδοτημένα αποστακτήρια. Η διαδικασία της απόσταξης απλή και αναλλοίωτη από το πέρασμα του χρόνου. Τα στέμφυλα μπαίνουν στο καζάνι. Αυτό σφραγίζεται με ένα καπάκι που στην άκρη του συνδέεται με ένα μακρύ καμπυλωτό σωλήνα που καταλήγει, περνώντας μέσα από κρύο νερό, πάνω από ένα δοχείο. Εκεί συγκεντρώνεται το τσίπουρο.

Η φωτιά ανάβει. Τα στέμφυλα βράζουν, οι υδρατμοί που δημιουργούνται κατευθύνονται στο μακρύ σωλήνα, υγροποιούνται περνώντας μέσα από το κρύο νερό και το “αγιονέρι” κάνει την εμφάνισή του. Σταγόνα – σταγόνα συγκεντρώνεται. Η πρώτη δοκιμή στιγμή ιερή. Η παραγωγή έχει ξεκινήσει. Από την στιγμή που η φωτιά ανάψει και το “καζάνι ξεκινήσει”, δεν σταματούν παρά μόνο όταν και η τελευταία σταγόνα πέσει στο δοχείο. Μια διαδικασία κουραστική και συνάμα ευχάριστη, που διαρκεί μέρες, πάντα με την παρουσία ανθρώπων που εναλλάσσονται σε βάρδιες, μέρα νύχτα. Αφορμή για γλέντι και χώρος συνάντησης για φίλους και συγγενείς. Σημείο αναφοράς για κάθε περιοχή και γλυκιά ανάμνηση που τους συντροφεύει σε κάθε γουλιά.